Dave Eggers – What is the What (2006)
Is er hier iemand die ooit een boek heeft gekocht waar op de flap stond dat het een heel slecht boek was? Nee natuurlijk, want dan koop je zo’n boek niet. Maar ik heb ook nog nooit een boek niet gekocht omdat er iets misprijzends op vermeld werd. Als je de omslagen mag geloven, is ieder boek even fantastisch, moving en dazzling, en ja, zo heb je er als consument natuurlijk weinig aan. Zolang de uitgever van pak ‘m beet Arnon Grunberg weigert te waarschuwen dat je troep in handen hebt, zou je zelfs van misleiding kunnen spreken.
Toch moet je al die superlatieven niet negeren, heb ik nu ontdekt. Er staat namelijk ook altijd een afzender bij, en of een roman gewaardeerd wordt door Arjan Peters of Gerard Joling maakt natuurlijk nogal verschil. En wat ik dus gemist had voordat ik What is the What (wat volgens mij ook een vraag is, vraagteken?) kocht, is dat het omslag ontsierd werd door een loftuiting van de hand van Khaled Hosseini.
Khaled Hosseini is de schrijver van De vliegeraar, je weet wel, dat boek dat de man tegenover je in de trein altijd leest, en aan zijn gezicht kun je op jouw beurt aflezen dat het met tegenzin gebeurt en dat hij in geen vijf jaar een boek heeft gelezen, maar het moet want zijn vrouw, die ’s ochtends de kinderen met de bakfiets naar school brengt, vond het ‘zo’n mooi boek joh’, en als mensen zeggen ‘zo’n mooi boek joh’ weet je eigenlijk al genoeg: gewoon niet lezen.
What is the What zal dan ook wel zo’n mooi boek joh zijn, Khaled Hosseini was er in ieder geval door geroerd, maar je kunt het ook gewoon dodelijk saai noemen. Natuurlijk is het verhaal van de Soedanese vluchteling Valentino Achak Deng hartverscheurend, laat daar geen misverstand over bestaan, en Eggers heeft zijn huiswerk ook gedegen verricht, maar het wordt allemaal zo onvoorstelbaar langdradig verteld, het boek sleept zich werkelijk van gebeurtenis naar gebeurtenis zonder dat er een lijn in te ontdekken valt, en net als je dan definitief dreigt weg te dommelen wordt er overgeschakeld naar Amerika, waarnaartoe de hoofdpersoon kennelijk heeft weten te ontkomen maar waar het hem ook al niet meezit omdat hij eerst in zijn huis gegijzeld wordt en vervolgens in het ziekenhuis niet behandeld wordt – een verhaallijn echter die in totale disbalans is met de breed uitgemeten verschrikkingen in Soedan en die echt alleen maar dient om de lezer het boek niet vroegtijdig dicht te laten slaan.
Helaas, het heeft niet mogen baten. Na twee van de drie delen uitgelezen te hebben, voorwaar een hele prestatie al zeg ik het zelf, heb ik het boek weggelegd, en de lust om te ontdekken of het derde deel inderdaad het gevreesde onvermijdelijke verdere vervolg van een eindeloze opsomming was, is nooit gekomen.
Gewoon niet lezen dus.