Tag: dictee

Klein

Het eerste wat ik deed toen ik vanochtend om vijf over elf op kantoor arriveerde, was een stevige joint opsteken. De directeur keek wel wat vreemd op, en hij kon nog niet eens bevroeden dat het mijn eerste ooit was, maar hij was zich er al snel van bewust dat het hier een kleine overtreding betrof die in het licht van de publieksvriendelijke politieacties niet anders dan onbestraft kon blijven.

Het werd een rustige werkdag. Na een middagje pornosurfen, muziek downloaden en comazuipen had ik het rond kwart voor vijf wel weer gezien. Zul je net zien: word ik, nadat ik al door drie rode lichten was gereden, en nee, dat was niet op de Wallen, aangehouden terwijl ik ladderzat zonder licht over de stoep fiets.

Wat of wij denken dat wij aan het doen zijn.

Ik stap van de fiets, trotseer de ijzige kou en pis tegen de agent zijn stoere mountainbike aan. Een machtig klettergeluid vult de straten terwijl de diender machteloos toekijkt. In een reflex gaat zijn arm nog naar de plek in de borstzak waar normaal gesproken de bonnen voor kleine vergrijpen voor het grijpen zijn, maar vergeefs: daar is tot de kerst niks te vinden.

‘Klein vergrijp, klootzak!’, voeg ik hem toe, en ik spuug hem in zijn gezicht. ‘En de koningin is ook een hoer!’

In de trein terug lach ik de meneer die om mijn plaatsbewijs vraagt vierkant uit in zijn smoelwerk, en ik steek er nog eentje op alvorens ik mijn modderschuiten op het tegenovergelegen zitje plant en verder lees in Mein Kampf. Thuisgekomen ontdek ik dat het kattenbeest zijn brokjes niet op heeft, en snijd ik het dier in stukken om vervolgens de kop aan een touw achter mijn wederom onverlichte fiets te binden en het door het ganse centrum van Haarlem te sleuren.

Waarmee ik maar wil aangeven dat ook de geringheid van overtredingen een relatief begrip is. In ieder geval zijn weinig vergrijpen zo laakbaar als de wijze waarop Jan Wolkers, tegenwoordig woonachtig in het koninkrijk der hemelen, zich heeft vergrepen aan de Nederlandse taal. Neemt u van deze neerlandicus aan dat u geen schriftgeleerde hoeft te zijn om te weten dat ‘schriftlezing’ gewoon met een kleine s hoort, of dat u geen bijbelkenner hoeft te zijn om een bijbels werk met een kleine b te schrijven. En dat ‘godsgezant’ met een hoofdletter zou zijn, is natuurlijk helemaal godgeklaagd.

Als ik die Hoofdletter morgen op straat tegenkom, maak ik hem af. Klein vergrijp, groot plezier.

De fouten in het dictee

Menigeen was onder de indruk van het feit dat de taalgebruiker van het jaar afgelopen woensdag ‘slechts’ elf fouten maakte in het dictee. Ik was zelf minder te spreken over het resultaat, maar dan vooral omdat er nogal wat discutabele woorden in stonden – of moet ik zeggen: ‘instonden’?

Volgens de makers van het dictee is het bijvoorbeeld ’toen zij half buitenstond’, en niets anders dan dat. De argumentatie: ‘buitenstaan’ is een werkwoord dat aan elkaar geschreven in het Groene Boekje staat.

Hallo, waar sta je?
Nou ik sta niet, ik buitensta, om precies te zijn.

Hoe speelde Van Nistelrooy zondag?
Niet zo best, maar dat kwam doordat hij rechts buitenstond.

Dat ‘buitenstaan’ één woord is, heeft vermoedelijk te maken met de betekenis van ergens buitenstaan, de favoriete bezigheid van buitenstaanders; reden waarom ‘binnenstaan’ niet in de officiële woordenlijst voorkomt. Is het dus ‘dat zij half buitenstond’ maar ‘dat zij half binnen stond’?

Nee, zelfs al zou ‘buitenstaan’ een werkwoord zijn in de bedoelde betekenis, dan nog kun je ook gewoon zeggen dat iemand staat, waarbij je ‘binnen’ of ‘buiten’ gebruikt als bijvoeglijke bepaling van plaats, net zoals wanneer iemand in het fietsenhok staat te kloothannesen met zijn slot. Schrijf je ook los.

Hetzelfde geldt voor ‘dat zij de drempel overging’: ook hier kun je zeggen dat ze ging, en hoe dan? Nou, de drempel over. Neemt u van mij aan dat dat simpelweg niet fout te rekenen is.

Er waren meer merkwaardigheden. Zo suggereren de dicteemakers dat in ‘harrypotterbrilletje’ het verband met de grondlegger van dit montuur verzwakt is, blijkens regel 16.D uit de leidraad van het Groene Boekje. Dat het verband bij een ‘miss twiggy’ is verzwakt, kan ik begrijpen, maar schrijf het dan ook meteen aan elkaar. En wie mij tot slot kan uitleggen waarom het ‘gebruikmakend’ maar ‘pret makend’ is, en ‘klemgereden’ maar ‘klem geraakt’, verdient wat mij betreft een standbeeld.

Eén ding is wel zeker, en dat is dat het virus van onjuist spatie gebruik, dat in 2006 wild om zich heen sloeg (heensloeg? nee!) nu zelfs de spellingmakers zelf in ernstige vertwijfeling heeft gebracht.

Een soapopera

(zero schrijft met zijn dronken kop live het Groot Dictee mee)

De vrouw die het hippe grand café binnenliep, een Miss Twiggy miss twiggy aan de goede kant van de veertig, was smaakvol uitgedost in een bordeauxrode deux-pièces en een bloes met ovale vlakken, het precieuze gezicht perfect in de make-up.

Op de bühne van het horeca-etablissement stond een diskjockey die deathmetal en francofone hiphopnummers mixte tot een eclectische brij; een amuzikaal karweitje waarvan nochtans al menige liveopname was gemaakt. Enfin.

Te midden van de pretmakende pret makende jongelui leek praten ten enenmale onmogelijk, maar ondanks de tenhemelschreiende herrie wist de bij de ober in het gevlei gevlij gekomen vrouw een breezer en een schaaltje petitfours te bemachtigen.

Ze keek welhaast smachtend naar de deur, maar werd bij wijlen bijwijlen afgeleid door een slecht afgerichte dobermannpincher die niet alleen stonk, maar eens te meer met continu geblaf het beatjugglen beatjuggelen versjteerde.

Daardoor miste ze de entree van een fijngebouwde, wat oudere man – harrypotterbrilletje onder een cabareteske coupe van witte krullen – die bij de bar zijn stereotiepe caipirinha bestelde voordat hij haar ontwaarde.

Hij zoende haar vluchtig en begon haar op even onheuse als dedaigneuze wijze toe te spreken: dat gedoe van Cupido met zijn pijl-en-boog was over en uit; het verplichtte hem hun ontwrichte latrelatie te beëindigen.

Zij wist zo een-twee-drie geen ad-remme ad remme riposte te bedenken, maar verkocht hem een volmaakt kletsende oorvijg; hij belandde op de grond zodat hij, klemgeraakt klem geraakt tussen het meubilair, eruitzag als een knockout knock-out geslagen bokser.

Hij kreunde, en terwijl de muziek uitfadede, haastte zij zich verdwaasd de zaak uit – onder applaus, dat wel, en toen zij de drempel over ging overging en half buiten stond buitenstond, was nog net te horen dat ze hem halfluid uitmaakte voor guppy.