Tag: crisis

Bart

Na een tumultueuze en emotionele hoorzitting heeft de rechtbank in Nunspeet vrijdagochtend alsnog Bakkerij Bart failliet verklaard. De rechter had de broodmakers uit het Westfriese Nibbixwoud tot vrijdag 9 uur ’s ochtends gegeven om een partij te vinden die het bedrijf zou willen overnemen, maar daarin slaagde Bakkerij Bart ondanks verwoede pogingen dus niet.

Directeur IJsbrand Bart was na afloop van de hoorzitting uiterlijk onbewogen maar van binnen woedend: “We zijn niet failliet gegaan, we zijn leeggeroofd!” Daarmee verwees Bart naar de oproep van Dieter Bakermat, de voorzitter van Stichting Deegdeernis, die consumenten enkele weken geleden opriep om al het brood van de bakker weg te halen. Dat leidde tot rijen bij de bakker die zelfs in de voormalige Sovjet-Unie voor onmogelijk werden gehouden. Nadat op dinsdag 40.000 broden waren weggehaald en op woensdag nog eens 30.000, was duidelijk dat de bakker om zou vallen, al was het maar van de honger.

Enkele maanden geleden onthulde het televisieprogramma Radar dat Bakkerij Bart broden verkocht met enorme hoeveelheden zelfrijzend bakmeel. Door deze bereidingswijze werden tegen hoge prijzen gigantische broden op de markt gebracht die echter nauwelijks voedingswaarde bevatten. Consumenten staken zich diep in de schulden, maar raakten langzaam maar zeker ondervoed.

Minister van Landbouw, Milieu en Voedselkwaliteit Gerda Verburg geeft toe dat het toezicht op het bakkerswezen scherper moet om de verkoop van dit soort woekerbroden te voorkomen. Zij blijft echter resoluut in haar weigering om Bakkerij Bart de helpende hand toe te steken: “Een bakker die failliet gaat, gaat niet failliet omdat de mensen geen trek meer hebben, maar omdat zijn brood niet te vreten is.” Wel staat de overheid garant voor broden die houdbaar zijn tot en met 2012; alles wat langer houdbaar is, zijn de broodhamsteraars vermoedelijk kwijt.

Ondanks het faillissement werd Bart vrijdagmiddag bij aankomst op zijn kantoor in Nibbixwoud als een held ontvangen. Medewerkers wachtten hem buiten op en zongen hem toe met “IJsbrand bedankt!”, terwijl binnen de laatste tien beschikbare A4’tjes voor het raam werden gehangen met daarop de tekst G E R D A   BE D AN K T! Tweemaal dezelfde tekst met een andere naam, maar toch was Bart ontroerd door de steunbetuiging aan zijn adres, die hij als oprecht ervoer: “Wat wij hier hebben opgebouwd, is heel bijzonder. De mensen zijn me ook altijd gewoon IJsbrand blijven noemen.”

Behalve zijn bakkerij is Bart ook zijn korfbalvereniging Celeritas uit Alkmaar, zijn zwemploeg en het in aanbouw zijnde Bart Museum met een bijzondere collectie middeleeuwse spotprenten kwijt. Maar ook de supporters van Celeritas laten Bart niet vallen: tijdens het beladen duel tegen het sterrenteam van Ons Eibernest op vrijdagavond (21-21 dankzij een late gelijkmaker van wie anders dan Henk Brood) wordt regelmatig “IJsbrand bedankt” aangeheven, en zijn spandoeken te lezen met teksten als “Ook zonder brood op de plank zijn wij IJsbrand verschuldigd dank” en “Geef ons morgen ons dagelijks brood”.

Bart voelt zich door de steun gesterkt en klinkt dan ook strijdbaar: “Ik ben alles kwijt; het enige wat ik nog heb, zijn mijn vrouw en mijn oven. Maar ik geef niet op: ik heb twee paar hersenhelften en ik ga aan de slag. Ik denk dat ik een boek ga schrijven en een film ga maken. Ik heb al een titel: Broodroof.”

Norm

Dat geneuzel over die topsalarissen gaat ook maar door he. Beklagen we ons niet over een disproportionele bonus voor een bij nader inzien falende bankier, dan winden we ons wel op over salarissen in de publieke sector die van uw en mijn belastingcenten worden betaald.

Dat onderscheid tussen publieke graaiers en private graaiers heeft  mij altijd al gefascineerd. Waarom het minder erg is wanneer een topman van Shell een paar miljoen per jaar opstrijkt dan wanneer een tv-persoonlijkheid jaarlijks 181.001 euro mag bijschrijven – mij is het een raadsel. Ik geef toe, het is geen prettige gedachte dat ik dagelijks mijn nest uit moet komen om de pens van Mart Smeets verder te spekken, maar die topmannen bij Shell worden toch ook ergens van betaald. Inderdaad heb je dan wel de keuze om niet bij Shell te tanken maar bij een concurrent waar de prijs ook door Shell wordt bepaald.

Nu begrijp ik best dat er ergens iets wringt aan exorbitante beloningen voor figuren met een publieke functie. Zo ongeveer sinds de oerknal weten we echter al dat het onmogelijk is om die beloningen aan banden te leggen. Toch gaat de PvdA het nu doen. Ze gaan het niet proberen, nee, ze gaan het doen: het wordt verboden om in de publieke sector meer te verdienen dan de Balkenende-norm. En iedereen in de publieke sector die toch meer verdient dan de Balkenende-norm, is niet meer welkom bij de PvdA – waaruit ik dan maar afleid dat het met dat verbod ook wel mee zal vallen.

Tegelijk is het een mooie aansporing om een baan in de publieke sector te zoeken die mij boven de norm zal brengen, waarna ik eindelijk een goede reden heb om het zinkende schip te verlaten.

Het hele pleidooi voor die Balkenende-norm is al bijna net zo potsierlijk als zijn naamgever. Stel je toch eens voor dat De wereld draait door het hele jaar gepresenteerd wordt door Gerard Arninkhof of Thijs van den Brink. Leg dan maar wat extra’s neer voor Mathijs van Nieuwkerk, zou ik denken. We kunnen ook iedereen bij de publieke omroep het minimumloon geven; dan kunnen we voor hetzelfde geld wel 84 zenders beginnen.

Laten we eerlijk wezen: het ligt allemaal aan die Balkenende-norm. Het idee dat niemand in de publieke sector meer mag verdienen dan de minister-president, de machtigste persoon van het land uiteindelijk, klinkt lang niet verkeerd en ik vermoed dat het gros van de grootgraaiers daar in principe ook wel achter staat. Ze hebben alleen de pech dat uitgerekend in het tijdperk-Balkenende deze heisa is ontstaan.

Eigenlijk moeten we niet spreken van de Balkenende-norm, maar van de Balkenende-waarde: 181.000 euro per jaar, dat is hij waard. Nog een hoop geld, maar goed, een minister-president kun je met weinig minder afschepen. Maar de publieken zitten er maar mooi mee: had er een getalenteerd en bevlogen politicus aan het roer van ons land gestaan, dan hadden zij ook hun jaarsalaris kunnen verdubbelen. Nu zitten ze aan Balkenende vast, en aan zijn norm: zijn waarde.

Een rekensommetje dan maar: tenzij Agnes Jongerius haar weerzinwekkend naïeve houding verlaat en alsnog voor 1 oktober met een redelijk alternatief komt (maar welk in vredesnaam?) ziet het ernaar uit dat Jan-Peter tot zijn 67e (minus een aantal maanden) moet doorwerken. Dat is tot 2023, wanneer er eindelijk een nieuwe premier komt.

(oef, even een pauze om dit schrikbeeld te laten bezinken)

Opslag zit er tot die tijd niet in, want de Balkenende-norm is nu eenmaal 181.000 euro. En dan belandt JP de MP in de AOW en wordt het allemaal nog minder. Eerst 70%, en als het zo doorgaat zal er tegen die tijd nog wel meer op de AOW beknibbeld zijn. Dus als Smeets en Van Nieuwkerk bruto een ton overhouden terwijl Balkenende achter de geraniums zit weg te kwijnen in een verzorgingstehuis, mogen ze hun handjes dichtknijpen.

Ja, dan zou ik nu ook graaien wat er te graaien valt.

Terror

Dat zul je net zien: heb ik net omstandig uitgelegd dat tegenwoordig alles met de crisis lijkt samen te hangen, of er gebeurt iets waarbij het verband er wel zo duimendik bovenop ligt – en dan legt ineens niemand de link.

Ik bedoel: die aanslag!

Het is natuurlijk volkomen logisch dat in de terrorismebranche de zwaarste klappen vallen; dat is wel vaker het geval. Zo is in de CAO voor zelfmoordterroristen de oudedagvoorziening op zijn zachtst gezegd beroerd geregeld, en als er dan eens onderhandelingen plaatsvinden, is er altijd wel weer iemand die het overleg opblaast. De grote baas van het bedrijf laat zich ook nooit zien, of het is in smoezelige YouTube-filmpjes waarin hij slechts vage opdrachten verstrekt. En een gedegen opleiding voor toekomstig personeel is duur, terwijl iedere tegemoetkoming van de overheid, al was het maar in de vorm van een symbolische OV-kaart voor Afghanistan, ontbreekt.

Kortom, het terreurbedrijf kampt in deze tijden van crisis met een zwaar ondergekwalificeerd personeelsbestand – mensen die dus op het idee komen om, of all places, de ArenA Boulevard op te blazen. In welk Afghaans trainingskamp wordt dat als doelwit geadviseerd? Zou de leider van het stel misschien op een lumineus idee gekomen zijn na het horen van de slogan Retteketet, naar Beter Bed!?

Om de crisis te boven te komen, lijkt het mij dat ook de terroristen moeten werken aan hun vertrouwen; dat is toch waar het steeds maar weer om draait. Dus bekleed twintig zelfmoordenaars met bomgordels en laat ze zichzelf tegelijkertijd opblazen op vijf verlaten weilanden in Drenthe, Gelderland en Overijssel – dan kun je tenminste een keer spreken van een geslaagde aanslag. Of als de halve Vijzelgracht straks instort: gewoon opeisen! Niet omdat je iets hebt gedaan, maar om het vertrouwen op te, ehm, vijzelen.

Overigens blinkt het optreden van de AIVD ook niet bepaald uit in doortastendheid. We wachten al jaren op een grote aanslag in Nederland, en die gaat een keer komen, of we nu willen of niet. Dreigende aanslagen op treinen vol hardwerkende forenzen moet je dan natuurlijk zien te voorkomen, al was het maar vanwege de crisis. Maar nu diende zich een aanslag aan met te verwaarlozen materiële schade en nauwelijks negatieve, misschien zelfs positieve gevolgen voor de bevolkingssamenstelling. Ik had die kans om voor jaren van dat angstige gedoe af te zijn met beide handen gegrepen en gezegd: we hebben een deal.

Intussen leven we dus wel in een wereld waarin een anoniem telefoontje van iemand met toevallig nog wat beltegoed het verschil kan maken tussen enerzijds complete chaos, jarenlange angst, verder toenemende polarisatie, onderzoeken die jaren later aantonen dat er van alles niet deugde en het voorkomen had kunnen en moeten worden, ministers die ten tijde van de aanslag nog in de luiers lagen maar door het onderzoek toch moeten opstappen omdat ze die verantwoordelijkheid dragen, vergeldingsacties, feestvierende moslims in Ede waarvan dan later blijkt dat ze op één hand te tellen waren, nou goed, dat soort dingen dus allemaal enerzijds, en anderzijds het oorverdovend geruisloze schouderophalen van nu. Wonderlijk.

Crisiscrisis

Als ik vroeger jeuk aan mijn linkerteen had, een slecht cijfer op school haalde of gewoon verdrietig was – zaken die zich overigens stuk voor stuk slechts zeer sporadisch voordeden – dan weten mijn ouders dat steevast aan een gebrekkige nachtrust. Kennelijk vonden zij dat het enige, of anders wel het belangrijkste waar het in mijn opvoeding nog aan schortte. Het maakte niet uit waarover ik klaagde, altijd was het: “Dat komt omdat je niet op tijd naar bed gaat!”

“Doordat, niet omdat!”, zei ik dan, en dan moest ik altijd meteen naar bed, wat ik vervolgens niet deed, zodat we hetzelfde toneelstukje een dag later weer konden opvoeren.

Anno 2009 hebben we de economische crisis die de oorzaak, niet de reden, van alles is. De maandagen zijn zwart als nooit tevoren en er wordt tegelijk gedreigd met massa-ontslagen en langer doorwerken. Minder vakanties geboekt? Schuld van de crisis. Minder files op de Nederlandse wegen; komt door de crisis. Olifant valt in droge gracht – in tijden van voorspoed had daar minstens drie meter water in gestaan.

De crisis zelf lacht intussen natuurlijk in zijn vuistje om al die aandacht: hij spint er alleen maar garen bij. Afgezien van zijn schrikbarende voorkomen heeft de economische crisis wel meer overeen met Geert Wilders: hoe meer aandacht je hem geeft, hoe groter hij wordt. Elke maatregel tegen zijn heerschappij begroet de crisis met een bulderlach, want maatregelen tegen de crisis zullen alleen maar de aandacht vestigen op het feit dat het crisis is. Het gaat allemaal om vertrouwen, en we weten allemaal dat je iemand die alles uit de kast haalt om je zijn vertrouwen te laten winnen vooral heel erg moet wantrouwen.

De reclamemakers van C&A bewijzen de Nederlandse economie wat dat betreft bepaald geen dienst met hun nieuwe slogan C&A, juist nu. Wat nou ‘juist nu’? Ik heb nog nooit de aanvechting gehad om vrijwillig voor joker te gaan lopen, dus waarom zou ik me, als komend jaar kennelijk mijn baan op de tocht staat, ineens voor € 3,50 in een vormeloze hobbezak moeten hijsen als een soort Hans Spekman-lookalike? Omdat het mag? Ach, flikker toch op met je ‘juist nu’; als er iets is wat we juist nu moeten doen, dan is het wel met zijn allen naar de P.C. Hooftstraat gaan om al ons spaargeld er in één keer doorheen te rammen.

Maar nee, ons bin zunig; de PC trekt 32% minder klanten en de Nederlander slaat zich, dixit de Volkskrant op haar voorpagina, mind you, door de crisis met bitterballen en kroketten.

Dit nieuws van de revival der oersnacks vind ik hartverwarmend. We waren bijna vergeten hoe het is om de kleine dingen in het leven te waarderen. In eerste instantie heeft het nog iets treurigs en onwennigs, als je in de supermarkt je laatste centjes bijeenschraapt en ziet dat je nauwelijks genoeg hebt voor een Van Dobben groentecroquet®. Maar dan kom je thuis en zie je de glinstering in de ogen van je vriendin, die haar handen al zit te warmen boven het frituurvet, want zo is het natuurlijk ook nog eens: je hebt voor even ook weer een beetje verwarming in huis.

Jan Everse is ook een man die de waarde van de bitterbal op de juiste waarde weet te schatten. Toen hij na een wedstrijd van zijn club FC Zwolle werd overgeslagen door de man die met de bitterballen rondging, liet hij deze lomperik volkomen terecht alle hoeken van het spelershome zien. De club kwam met het ongeloofwaardige verhaal dat het helemaal niet om bitterballen maar om kaas en worst ging, in welk geval de reactie van Everse inderdaad nogal overdreven zou zijn geweest, en ontsloeg de trainer.

Ik neem aan dat die man nu een beroep kan doen op de 20 miljard van Wouter Bos.

Hoera, de kneuterigheid is terug, en dat komt, hoe kan het ook anders, door de crisis. Van mij mag-ie nog even blijven.