Er was de afgelopen weken iets te doen rond het begrip ‘racisme’, en dus besloot de Publieke Omroep er een themadag op los te laten. Dat doen ze tegenwoordig wel vaker: laatst waarde er een virus rond, hetgeen leidde tot Het coronavirus: feiten en fabels, en binnenkort peilt Yvon Jaspers of de boze boeren hun heil gaan zoeken bij de christen-democraten in het avondvullende programma Het CDA: trekkers en lijsttrekkers.
De presentator van zo’n grote tv-show moet natuurlijk weten waar hij het over heeft en de nodige affiniteit met het onderwerp hebben. Ik geloof dat ze Winfried Baaijens nog net geen corona hebben gegeven, maar Yvon zou voor haar CDA-boerenprogramma vermoedelijk drie weken op een dieet van droog brood met rauwe melk gezet worden en met de tractor naar de studio moeten komen. Speciaal voor de racisme-uitzending werd Jort Kelder afgekeurd op grond van zijn huidskleur en uitspraken uit 1623, en vervolgens het slachtoffer van de snel opkomende cancel-cultuur. De boycot: het aloude mechanisme van hele dappere mensen.
Het is wel een beetje jammer dat de stelling waarover gedebatteerd had moeten worden, ‘Het racismedebat drijft Nederland uit elkaar’, hierdoor meteen al beslecht is. Debatteren is niet meer nodig; je kunt hier hooguit nog een gesprek over hebben.
Laat dit nu echter net het argument zijn van de boze boycotters die een alternatief programma hebben opgezet: over racisme valt volgens hen niet te discussiëren, want racisme is geen mening maar een feit. Mooie boel is dat: gans het volk buitelt al wekenlang over elkaar heen, hele kamerdebatten worden aan het onderwerp gewijd, en dan blijkt dat er helemaal geen meningen bestaan! Het is gewoon komkommertijd!
Toch moet ‘Nederland’ het over racisme hebben, en daarom gaat ‘Nederland’, voor de gelegenheid vertegenwoordigd door vrijwel uitsluitend Amsterdammers en zonder witte mensen – of nou ja, met Leo Lucassen dan – praten (voorál niet discussiëren) over het racisme dat tot in de diepste haarvaten van onze samenleving geworteld is. Lekker met louter gelijkgestemden diversiteit en inclusie prediken: dat zal zoden aan de dijk zetten.
Het zal een prachtige avond worden, belangrijk en respectvol ook vooral, waarop iedereen het met elkaar eens zal zijn. Maar het zal tevens een avond zijn die hoegenaamd geen enkele bijdrage zal leveren aan welke verandering dan ook; die bewerkstellig je immers niet door mensen die het toch al met elkaar eens zijn bij elkaar te zetten.
‘Bagatellileo’ Lucassen kan nog duizend keer uitleggen hoeveel voorspoed migratie ons gebracht heeft, maar dat heeft hij al honderdduizend keer gezegd. Wat we nodig hebben, zijn mensen die zich niet steeds verder terugtrekken in de veilige en voorspelbare stellingen van hun eigen gelijk, maar ook een keer iets verrassends zeggen. Als Wilders een keer de merites van migratie zou prijzen, zou dat werkelijk een verschil maken. Dat zal niet gebeuren, maar laat Leo voor de balans ook eens benoemen dat homofobie en jodenhaat onder moslimjongeren toch wel een groot probleem zijn. Hij is uiteindelijk een wetenschapper; behoren die hun waarheden niet aan een zo kritisch mogelijke toets te onderwerpen?
Een minister-president die toegeeft dat hij anders over Zwarte Piet is gaan denken: daar kun je iets mee. Iemand van Kick Out Zwarte Piet die aangeeft dat Johan Derksen misschien misplaatste grappen maakt, maar – ben je betoeterd – geen racist is: dat zou helpen. Akwasi die toegeeft dat kopschoppen toch wel riekt naar geweld, maar dat hij een verwerpelijke uitglijder maakte omdat het onderwerp hem nogal aangrijpt. Een prominent Forum voor Democratie-lid (bestaan die nog?) dat inziet dat het met een moeilijke achternaam moeilijk solliciteren is. De partij DENK die zich ondubbelzinnig uitspreekt tegen de bedreiging van Turkse Kamerleden en hun familie. En als het kan in één adem door de Armeense genocide (daar staat niet ‘kwestie’) erkent.
Dán hebben we een gesprek. En dan kunnen we het waarschijnlijk ook weer gewoon een debat noemen, want dat is het.