D(himm)ilemma

Herinnert u zich de barre hongerwinter van 1986 nog? IJzige Elfstedenkoude en geen brood op de plank nadat maandenlange boycots vanuit de katholieke wereld de Nederlandse economie nagenoeg lam hadden gelegd. Hadden we ook maar niet herhaaldelijk en wekenlang de hoogste geestelijke macht moeten beschimpen:

[wp_youtube]qcZ6oRR0drQ[/wp_youtube]

De film Fitna, die als je het mij vraagt niet meer zal doen dan een paar open deuren over de waanzin van een fundamentalistisch geloof in eerwraak en vrouwenonderdrukking intrappen, heeft zijn gelijk al aangetoond nog voordat er ook maar een seconde van wereldkundig is geworden. Katholieken kun je zo belachelijk maken als je zelf wilt, maar een kritische noot over de mohammedaanse medemens ligt altijd een stuk zwaarder op de maag. Daar kun je miljoenen keurig geïntegreerde moslimburgers met de baarden bijslepen – het blijft een onweerlegbaar gegeven.

Gek eigenlijk: heb je net de idiotie van geweld uit onverdraagzaamheid breed uitgemeten, en wat doen ze? Steken ze de ambassade van je land in de hens omdat ze het met die analyse niet eens zijn. Quod erat demonstrandum, zeg ik dan.

Dat gezegd hebbende kun je je afvragen wat Fitna nog gaat toevoegen. We weten nu dat er bepaalde lieden zijn die bereid zijn om onze ambassades in de fik te steken, onze militairen overhoop te knallen of de forenzentrein Haarlem-Amsterdam (en daarmee iamzero.nl) op te blazen, en de vraag is of je dat dan ook nog moet laten gebeuren. Oog in oog met een Hell’s Angel die gewapend is met een honkbalknuppel (of niet, dat maakt eigenlijk niet zo gek veel uit) ga je ook niet zeggen ‘Jezus, wat heb jij een rotkop zeg!’, ook al is het je diepste overtuiging.

Wat ik maar wil zeggen: we worden zo vaak door angst geregeerd, en misschien moeten we gewoon maar eens uitspreken dat we bang zijn. Niet dat we, zoals in 1986, vierentwintig uur per dag rillend en bevend door het leven gaan, maar dat we ergens deep down een unheimisch gevoel hebben waar we nog zo aan moeten wennen dat er nog niet eens een fatsoenlijk Nederlands woord voor bestaat.

Wat een triomftocht zou Geert Wilders kunnen houden als hij nu, of pas over een paar weken, als de master of suspense de spanning nog verder op heeft weten te voeren, alsnog afziet van de film, uit bescherming voor de Nederlandse belangen en omdat zijn boodschap, die hij in een vlammend betoog nog eens zou kunnen onderstrepen, al is overgekomen. Nog mooier zou het zijn als hij het zwaard van de boycots en de bijbehorende kapmessen van woedende burgers (heeft u die ook in uw keukenla klaarliggen?) tevoorschijn heeft gekregen zonder dat hij ooit een seconde film op tape heeft gezet.

Hij is er de man niet naar. En gelijk heeft hij natuurlijk als hij zegt dat iedereen die hem enige verantwoordelijkheid voor de gevolgen in de schoenen wil schuiven de pot op kan – dat is nog mild uitgedrukt. In plaats van ons te beklagen over het gemak waarmee hij vanuit zijn eigen beveiligde omgeving kwetsende dingen kan roepen waarmee hij gewone burgers in gevaar brengt, zouden we ook eens stil kunnen staan bij het feit dat hij datgene waar hij voor zegt te strijden – vrijheid – voor zichzelf compleet heeft moeten opgeven, misschien wel voor de rest van zijn leven. In andere situaties werd zo iemand nog wel eens als een heldhaftige vrijheidsstrijder vereerd.

Andersom heeft het kabinet óók gelijk als het stelt dat het voor Nederland op dit moment misschien beter zou zijn als die film niet uit zou komen, vooral als ze erbij vermelden dat het een knieval is die ze op zich verafschuwen maar verkiezen boven de ellendige gevolgen die ons anders boven het hoofd hangen – zoals we die Hell’s Angel ook vriendelijk zouden groeten.

Aangezien een individueel pak slaag van een motorrijder van een andere orde is dan een wereldwijd conflict ben ik geneigd me principiëler op te stellen en eerder op te komen voor de rechten van Wilders dan voor het morele appèl van het kabinet, maar je zou dat net zo goed kunnen omdraaien en stellen dat gezien de ernst van de situatie enige terughoudendheid aan te bevelen is. We weten het simpelweg niet. De film komt er normaal gesproken, Wilders staat te allen tijde in zijn volste recht en de verantwoordelijkheid voor de gevolgen zijn volledig voor rekening van degenen die reageren – zoveel weten we. Maar wat nu het verstandigst is, kunnen we achteraf pas beoordelen, en dan nóg…

Iedereen die dat nu al denkt te kunnen, althans met de stelligheid waarmee dat her en der op internet wel gebeurt, maakt zich schuldig aan een flagrante simplificatie van een hels en complex dilemma. De ziejewels en de ikzeihettochs zullen de komende weken niet van de lucht zijn.

Nieuwe stukjes in je mailbox?

Meld je aan en ontvang een mailtje bij elk ei dat gelegd is.
Loading

22 gedachtes over “D(himm)ilemma”

  1. Hallo ik ben Maja Schipper ( Santing )Ik heb ook in Kinabu gezeten samen met mijn broer Cees Santing en dat was dacht ik in 1960( 6 weken ) ik ben ook nog een 2de keer gesewet in 1962.Het was in die tijd voor de witte bleekneusjes uit de stad een vakantie colonie .Nou van vakantie was niet echt spraken hoor echt leuk was het niet !Levertraan die je in moest nemen en als je durfde te kokhalze kreeg je nog lepel BAH en dan het slapen iedereen naar de zelfde kant en ohwee als je je omdraaiden dan kon je je bed uit en in het washok gaan staan op de granieten kouden vloer BRRRRRRR vieze dikke pap met dikke vellen .enz enz..maar er waren ook wel leuke momenten zoals het buiten spelen ! de hutten die we zelf gebouwt hadden tussen de bomen en dan niet te vergeten de tuinman Ome Dries ! die was echt heel aardig en nam het heel vaak op voor de kinderen als er iets fout ging en we daar straf voor zouden krijgen kwam hij wel met een smoes dat het met een sisser afliep !Misschien kan iemand zich deze tijd nog herinneren !Groetjes Maja Santing

  2. Getsie…. nu gaat zelfs VIC rants houden, terwijl het haar eigenlijk geen zier interesseert.

    >:(

    Wat VIC echter irritant vind, is de hele heisa eromheen, dat aangekondig, maandenlang. Maak nou gewoon (!) die domme film, breng ‘m uit, en klaar.

    “Ik ga een anti-islam film maken!”

    Ja hallo, ik ga ongetwijfeld van de week een keer een ruft laten… boeien.

  3. Druk hier.

    😉

    Iemand mag natuurlijk gewoon (daar heb je ‘m) een film maken als hij/zij daar zin in heeft. Een documentaire, of een fictief verhaal, een essay in filmvorm, mag allemaal gewoon. Jammer alleen, dat bij de meeste van die films je het idee hebt dan de makers uit overtuiging werkten, terwijl je bij Wilders met zo’n nare sensatiebelustheid smaak blijft zitten als je aan eventuele motivatie denkt.

    Zelf ben ik trouwens wel benieuwd… kunnen we eindelijk, na de maandenlange wachtperiode na “Beowulf”, weer eens hartelijk lachen om een slechte film.

    xV

  4. Toch aardig om hier een fijne en hoogwaardige polemiek te zien ontstaan tussen Komma Punt Log en Iamzero. 😉
    In de kantlijn wil ik daarbij toch wel even opgemerkt hebben dat ze voor dit soort stukken wat mij betreft een Dutch Bloggie verdienen. Maar ik vrees dat dit niveau voor de jury niet te behappen is. 😉

    Terzake: wat denk ik de discussie enigszins lastig maakt, is dat het begrip ‘Islam’ niet te hanteren is als een nauwkeurig te omschrijven entiteit.
    Wellicht nog wel vanuit Koran, maar niet vanuit de beleving en interpretaties.
    En juist uit dit laatste komen alle gewelddadige en emotionele reacties voort.
    Vooral daarom is een aanval op ‘de Islam’ dan ook onzinnig. Wat je feitelijk veroordeelt is gewelddadig extremisme. Maar om gewelddadig extremisme te bedrijven heb je niet per se de Islam nodig. Dit wordt feilloos geïllustreerd door het scala aan andere doctrines en religies waarmee geweld ooit is gerechtvaardigd en nog steeds gerechtvaardigd wordt.

    Feitelijk zien we dus hier de eigenaardige figuur dat de ene uiting van populisme (Wilders) in de clinch raakt met de andere uiting van populisme (Islam gerelateerd). Hierdoor treedt een veel hogere graad van conflict op dan wanneer we het principiële dispuut zouden baseren op de kern: de democratische rechtsstaat versus de Koran bijvoorbeeld. Best kans dat die uiteindelijk best samen door één deur zouden kunnen.

    De bescherming en verdediging van de veelbesproken ‘vrijheid van meningsuiting’ zou zich daarom m.i. moeten beperken tot het gebied van die kernwaarden: de welomschreven democratische rechtsstaat en leerstellingen van een religie. Dán weet je waarover je praat. Want daarbuiten kan iedereen allerlei hysterische dingen gaan roepen. Moeten dingen die dan allemaal beschermd en verdedigd worden onder de noemer ‘vrijheid van meningsuiting’? Nee, zeg ik dan, want die hysterie bedreigt en beperkt juist de vrijheid van meningsuiting van anderen! De oppervlakkige en extreme retoriek van Wilders ontneemt *anderen* de mogelijkheid om de discussie nog op een genuanceerd niveau te voeren, niet-gepolariseerd, met respect voor elkaars standpunten, met de mogelijkheid om zelfs bij een blijvend verschil in opvatting in vrede met elkaar te leven.

    Het gedrag van Wilders kenmerkt zich voornamelijk door het stelselmatig op kwetsende wijze herhalen van een standpunt dat is gericht tegen één enkele groep. Dat noemen we een hetze.

  5. Ik blijf van mening dat je Wilders niet verantwoordelijk kunt stellen voor schade die wordt aangericht door een losgeslagen meute, al dan niet aangevuurd door dubieuze machthebbers.
    Maar toen ik vanmorgen Rob van Wijk hoorde dacht ik: ik wou dat ik het zo gezegd had. Het kan gelukkig nog: Wilders misbruikt de vrijheid van meningsuiting om zijn persoonlijke jihad te voeren tegen de islam.

  6. Er staan nogal wat stuitende zinnetjes in de betoogjes van Eric. Een ervan vind ik helemaal buiten de perken gaan: zo zou Wilders zijn vrijheid misbruiken. Welke vrijheid bedoel je eigenlijk? De goede man wordt dag en nacht bewaakt, misschien wel voor de rest van zijn leven omdat hij dingen zegt die een stel luizenbaarden tegen de borst stuiten.
    Inderdaad wil ik principieel Wilders blijven beschermen. En Ayaan ook. En al die andere mensen die lelijke kuffaar- en haramdingen zeggen. Anders worden zij doodgemaakt, puur en alleen om de meningen die zij uiten. Zo simpel is het.

  7. @Eric 10: “Wilders is slechts uit op ontwrichting van de samenleving”. Dat lees ik nu zo vaak, maar ik vraag me steeds af: waarom zou iemand dat willen? En, als je dat dan toch wil, zijn er dan niet veel simpeler manieren om ontwrichting van de samenleving te bereiken?

    En: “Waarom niet concluderen dat Wilders op geen enkele wijze rekening wenst te houden met Nederlandse belangen en levens” – ik denk dat Wilders hier wel degelijk rekening mee houdt. Hij vindt het echter belangrijker dat wij ons niet laten chanteren door mafkezen, en hoewel ik de afweging misschien anders zou maken (nogmaals: ik weet het niet, daarom heette mijn stukje ook Dilemma) kun je het Wilders moeilijk kwalijk nemen dat hij zich de mond niet laat snoeren door een stel idioten die nog in de Middeleeuwen leven.

  8. Zoals Petol al aangeeft: Jansen zegt dat capitulatie een optie is en verderop zegt hij ook nog eens ‘ik weet het niet’. Voor Sparta is capitulatie kennelijk geen optie, en inderdaad, ik heb hem in het café regelmatig dingen tegen vervaarlijk uitziende proleten horen zeggen waarvan ik dacht ‘als dat maar goed gaat’. Anderen capituleren in zo’n geval echter, en ook in dit geval vind ik capitulatie een te billijken optie – maar dan is het inderdaad wel capitulatie. Jansen trekt de lijn dan wat al te makkelijk door richting een televisieredactie die gedwee iedere order van Bin Laden met samengeknepen billen opvolgt, maar die afweging kun je natuurlijk iedere keer opnieuw maken. Dat de regering vanuit hun plicht om haar burgers te beschermen nu dit standpunt inneemt, inclusief de expliciete vermelding dat Wilders in Nederland de vrijheid heeft om deze film uit te brengen, vind ik helemaal niet onlogisch of verwerpelijk. Over het feit dat Wilders zijn film mag maken bestaat geen enkel verschil van mening.

    @Eric: laten we alsjeblieft niet doen of er niks aan de hand is. Wilders richt zijn pijlen niet op de Aboriginals (die zijn daar ook veel behendiger in) maar hij strijdt tegen het gevaar van een oprukkende fundamentalische islam. Hoewel hij dat gevaar hoger inschat dan jij en ik zijn de signalen daarvan aan de orde van de dag en is het zijn absolute democratische recht om dat gevaar zo hoog in te schatten als hij doet – misschien heeft wel gelijk! De middelen die hij in zijn strijd toepast zijn ook niet van jou of mij, maar ook daar is weinig ondemocratisch aan, en ik zie vooralsnog ook niet in welke ondemocratische doelen hij nastreeft.

  9. Petol: ik zeg wel degelijk dat Wilders een deel van de verantwoordelijkheid draagt wanneer zijn film inderdaad te ver zou gaan en dat ernstige gevolgen zou hebben. De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de plegers van het geweld, daar wil ik niets aan af doen.

    Maar Wilders speelt wel degelijk een rol bij de vraag hoe ernstig eventueel geweld zal zijn. Ik vrees eerlijk gezegd dat Wilders inmiddels geaccepteerd heeft dat hij nooit meer in vrijheid zal vertoeven en een station verder is, namelijk dat hij eventuele doden ziet als collateral damage voor de goede zaak.

    Wilders is even gevaarlijk als die religieuze fanaten, zeker zolang de andere partijen niet durven uit te spreken dat Wilders slechts uit is op ontwrichting van de samenleving.

    Moet je die film bij voorbaat verbieden? Nee. Maar wel moet Wilders zo langzamerhand de positie ontnomen worden als enig deelnemer aan een loterij zonder nieten. Doet het kabinet niets dan roept ‘ie dat ze laf aan de kant blijven staan, doen ze wel iets dan roept ie dat er sprake is van intimidatie, fatwa’s en buigen voor de islam. Zolang andere partijen daarin niet een front vormen, gaat Wilders door.

    Ook jij legt nu de zwarte piet meteen bij het kabinet: “Ik denk dat onze regering de rug enigszins recht zal houden, niet omdat ze dat echt van harte willen maar omdat ze er niet onderuit zullen kunnen.” Waarom niet concluderen dat Wilders op geen enkele wijze rekening wenst te houden met Nederlandse belangen en levens en dat het kabinet met een lastige balanceeract bezig is?

  10. Eric: een verbod op de Koran is hier net zo onhaalbaar als in de VS en volkomen terecht. In beide landen zijn er overigens lieden die daarvoor pleiten.

    Deze discussie gaat nu echter weer primair over Wilders.

    Zoals zero duidelijk stelt: die film zal er wel komen, als daarop gereageerd wordt is dat handelen de volledige verantwoordelijkheid van hen die reageren. Dat laatste standpunt neem jij ook in, alleen laat je dat volgen daar een tamelijk uitgebreid maar. Kernvraag wat mij betreft: hoe gaan we, Nederland, met deze situatie om? Dat is de vraag waar we nu voor staan. Dan gaan we later wel eens Wilders analyseren.

    De door Sparta aangehaalde arabist Hans Jansen stelt dat de optie van Verhagen capitulatie inhoudt en stelt op beschaafde toon dat dit zeker een mogelijke variant is. De Deense variant is weer een heel andere optie. Daar ligt ook nog wel grijs gebied tussen.

    Ik denk dat onze regering de rug enigszins recht zal houden, niet omdat ze dat echt van harte willen maar omdat ze er niet onderuit zullen kunnen.

  11. Sparta: je wilt dus principieel Wilders blijven beschermen, ongeacht wat hij zegt en ongeacht welke gevolgen dat heeft voor Nederland, de Nederlandse economie en de Nederlanders?

    Of wijs je idioterie als het weigeren van een Nederlandse kinderfilm en dreigementen van geweld resoluut af maar zeg je ook tegen iemand die van de andere kant slechts op geweld uit lijkt dat ‘ie zelf ook een verantwoordelijkheid heeft?

    Het is heel makkelijk om de vrijheid van meningsuiting principieel en absoluut te verdedigen, maar als degene die je daarbij verdedigt die vrijheid van meningsuiting voor anderen met alle middelen wenst af te breken en daarbij mensenlevens blijkbaar als passend in zijn strategie beoordeelt ben je de vrijheid van meningsuiting aan het afbreken met behulp van de vrijheid van meningsuiting.

    Wilders mag graag verwijzen naar de VS als lichtend voorbeeld, maar een vebod op de Koran zou daar onbespreekbaar zijn. Zoals ik hiervoor al zeg is het volgens mij tijd om Wilders’ beweegredenen ter discussie te stellen, niet de uitwerking daarvan.

  12. volgens van Dale is een dilemma een ‘lastige keuze’ (http://www.vandale.nl/vandale/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=dilemma)
    ik zie echter niet in waarom wij vrije meningsuiting zouden laten bedreigen door allerlei enge landen die ons met vreselijke dingen bedreigen. Het hazenpad dat ons kabinet nu al heeft gekozen doet het ergste vermoeden voor straks…duidelijker dan Hans Jansen kan het volgens mij niet gezegd worden, zie http://www.dumpert.nl/mediabase/43329/0adc8b8b/hans_jansen_over_de_zelfislamisering.html

  13. Mijn vergelijking is slechts zo bedoeld dat Hitler het democratische systeem misbruikte om anti-democratische doelen te bereiken. Dat doet Wilders ook. Voor het overige gaat de vergelijking niet op.

    Mijn bezwaar is dat er heel makkelijk wordt geroepen dat principes vereisen dat Wilders wordt gesteund, beveiligd en wat dies meer zij, terwijl Wilders zelf zijn vrijheden misbruikt om anderen vrijheden te ontnemen en daarnaast klaarblijkelijk doden – anderen dan hijzelf – als onvermijdelijke uitkomst ziet – en er dus geen probleem mee heeft aan een sfeer bij te dragen waarin die doden gaan vallen.

    Natuurlijk, het is o zo makkelijk om te zeggen dat Wilders geen trekker overhaalt of bommen plaatst. En zeker, wie dat wel doet is in de eerste plaats verantwoordelijk. Maar Wilders is – door steeds een klein stukje van de inhoud vrij te geven – nadrukkelijk bezig om een sfeer te creëren waarin de onrust steeds verder toeneemt naarmate de verschijningsdatum nadert.

    Wilders en de figuren die nu met geweld dreigen zijn er twee van exact dezelfde soort – ze willen geen dialoog, ze zien slechts brood in een gewelddadige afloop en stellen continu anderen verantwoordelijk voor het geweld. Het cynische daaraan is dat beiden dat weten en dat ons wij hier heel principieel blijven opstellen terwijl zij geen enkele boodschap hebben aan principes. Wilders heeft meermalen laten horen dat hij slechts een gewelddadige “oplossing” ziet. Misschien is het eens tijd om hem eens aan te spreken op zijn beweegreden, in plaats van op de handelingen die daar een uitvloeisel van zijn.

  14. Het verhaal dat Hitler democratisch aan de macht is gekomen is overigens wel enigszins een simplificatie. Hij werd, na wat manipulatie en veel achterkamergerommel (en na een verkiezingsnederlaag voor zijn partij), tot kanselier benoemd op aandringen van Franz von Papen en goedgekeurd door de niet meer geheel bij zinnen zijnde Hindenburg. En daarna kwam hij door een mengeling van terreur, ernstige depressie en een falende grondwet via een staatsgreep aan de totalitaire macht.
    Overigens is de vergelijking tussen Wilders en Hitler in mijn ogen niet echt serieus te nemen. Godwin daarentegen is best serieus te nenem.

  15. Ik stelde een vraag, die volgens mij het dilemma uitdrukte. Daarnaast is het weinig genuanceerd om te roepen dat Wilders de vrijheid voorstaat als hij iedereen die hem bekritiseert diezelfde vrijheid ontzegt. Principes zijn belangrijk, maar doe niet alsof Wilders principieel is. Hij is zo ongeveer de minst principiele van het hele stel.

    Daarnaast speelt er iets wat zelden in de overwegingen wordt meegenomen: Wilders gelooft niet in een vreedzame oplossing en is van mening dat het vroeg of laat tot een een gewelddadige climax moet komen. Dat is ook de reden dat zijn voormalig kompaan Bart Jan Spruyt een andere weg koos. Is iemand met zulke doelen nog een democraat te noemen? Volgens mij niet. Wanneer we moslims die andere middelen dan de rechtsstaat verkiezen rechten ontnemen, waarom laten we dat dan wel toe bij Wilders?

    Ik zal er maar eens een fijne Godwin tussendoor gooien: Hitler is ook democratisch aan de macht gekomen, en toch waren zijn doelen toen al anti-democratisch. Misschien moeten we daar iets van leren.

  16. Een scherp en toch evenwichtig verhaal zero. Ik verwacht uiteindelijk (met vele mitsen natuurlijk, dat dan weer wel) een rechte kabinetsrug, maar zal niet zeggen: ikzeihettoch.

  17. ‘Unheimisch’ inderdaad en op zoek naar een goed Nederlands woord in dit verband kan je volgens mij gewoon terecht bij ‘onbehagen’.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *